Judith de Bruin maakt deel uit van de landelijke spiegelgroep Kansrijke Start. Hier brengt ze als adviseur Ervaringsdeskundigheid voortdurend het perspectief van (aanstaande) ouders onder de aandacht. Haar belangrijkste missie: gelijkwaardig samenwerken tussen ouders (ervaring), zorgprofessionals (praktijk) en de wetenschap.
Chaos en paniek
“Soms neem ik de telefoon op en hoor ik aan de andere kant complete chaos en paniek. Een jonge meid vertelt me dat ze onverwacht zwanger is geraakt. Haar relatie is niet stabiel, ze hebben beiden geen werk en geen eigen plek om te wonen. Ze heeft geen idee hoe nu verder en is naar mij doorverwezen.” Aan het woord is Judith de Bruin. In haar dagelijks werk als ambulant hulpverlener in de specialistische jeugd- en opvoedhulp komt zij veel over de vloer bij (aanstaande) ouders die extra ondersteuning nodig hebben.
“Het is niet altijd even makkelijk om als ouder je weg te vinden”
Soms neemt ze hen letterlijk aan de hand mee naar een verloskundige, soms observeert ze hoe het thuis gaat met de opvoeding. “Ik ga bij de (aanstaande) ouders langs en help hen hun weg te vinden. Dat doe ik zolang dat nodig is en op allerlei leefgebieden. Zo nodig verwijs ik hen door naar de juiste plekken. Zoals voor het regelen van de financiën, afspraken bij de verloskundige, schuldhulpverlening of opvoedondersteuning. Het is niet makkelijk om je weg te vinden, maar er is heel veel mogelijk.”
Geen toekomst
Judith weet waar ze het over heeft. Ze raakte zelf zwanger toen ze pas 17 jaar was. “Ik ging al een tijdje niet meer naar school en er waren behoorlijk veel problemen bij mij thuis.” Toen ze ook nog zwanger bleek, was de ellende compleet. “Ik had geen werk, stond er alleen voor in de opvoeding en had in mijn ogen totaal geen toekomstperspectief. Samen met mijn zoontje heb ik anderhalf jaar bij het Leger des Heils gewoond. Die begintijd was zowel voor mij als voor mijn zoon onwenselijk en ronduit traumatisch. Ik had graag iemand naast me gehad die me hoop en mogelijkheden kon bieden, iemand die een voorbeeld was en geloofde dat het echt anders kon. Iemand die stond voor gelijkwaardige verbinding en die mij kon zien als mens in plaats van een jonge moeder met risicofactoren.”
Beter perspectief
Judith is sinds 2019 betrokken bij Kansrijke Start. Als lid van de spiegelgroep schuift zij aan bij overleggen tussen de overheid, professionals en wetenschappers over Kansrijke Start. “Er wordt heel veel over de ouders gepraat, maar zeker niet altijd mét de ouders. Zij worden niet gelijkwaardig betrokken, hun perspectief wordt niet altijd gezien. Ik werk vanuit de driehoeksverhouding tussen ervaring, praktijk en wetenschap. Daarnaast probeer ik naast de ouders te staan die we willen helpen. Wat hebben zij van ons nodig, waar hebben zij behoefte aan? Hoe kunnen we hen een beter perspectief bieden?”
Goed luisteren
“Ik probeer goed te luisteren naar wat ouders nodig hebben. We kunnen als professional allerlei plannen maken over wat goed voor hen is. Maar je moet eerst de behoeften van ouders inventariseren en dan pas met een plan komen. Uiteindelijk moet deze manier van gelijkwaardig samenwerken, optrekken met de mensen om wie het gaat nog veel meer ingebed worden in de structuur van Kansrijke Start. Ook als het gaat over het implementeren en evalueren van het plan.”
“Een lastige situatie maakt iemand nog niet kwetsbaar”
Want eigenlijk gebeurt dat nu vaker niet dan wel, vindt Judith. “Er wordt bijvoorbeeld een avond georganiseerd voor jonge ouders met een gezellig samenzijn en een gesprek over bepaalde thema’s zoals laaggeletterdheid of schulden. Maar zijn dit ook echt de onderwerpen die leven? Het zit hem soms ook in het taalgebruik. Zoals bijvoorbeeld de term kwetsbare ouders. Wil jij kwetsbaar genoemd worden? Soms zijn de omstandigheden kwetsbaar en heeft iemand daarbij wat extra hulp nodig. Maar dat maakt iemand nog niet kwetsbaar.”
Aan tafel
Wetenschap en praktijk werken steeds beter samen, ervaringsdeskundigheid hoort daar ook bij. Toch kun je niet zomaar elke ouder met een ervaringsverhaal plompverloren aan een tafel vol beleidsmakers zetten. Daar zitten zij misschien niet op hun plek en valt hun bijdrage in het niet. “Wel kunnen gemeenten bij hun aanpak Kansrijke Start hun eigen klankbordgroepen, sleutelfiguren of ervaringsdeskundigen toevoegen, die structureel een bijdrage kunnen leveren aan het gesprek. Dat benadrukken blijft echt nog nodig.”
Kleine stappen
Er worden stappen gezet, kleine stapjes. Over het algemeen wordt er vaker en beter gekeken naar de ervaringen en behoeften van mensen zelf. Ervaringsdeskundigheid, praktijk en de wetenschap hebben elkaar nodig om het beste voor de doelgroep te bereiken. Judith: “Het is fijn om te weten hoeveel cliënten een gesprek voerden over schulden of hoe professionals vinden dat een project loopt. Maar het belangrijkste is natuurlijk wat ouders eraan hebben gehad.”