Trias Pedagogica bereikt al meer dan tien jaar honderden vaders per jaar met een reeks van opvoedingsdebatten, die mannen sterken in hun rol als partner en opvoeder. Ze organiseren nu ook debatten gericht op de eerste 1000 dagen.
“Toen ik acht was, zei mijn vader dat we de volgende dag op vakantie gingen naar Marokko. Uiteindelijk bleek dat ik daar zou blijven wonen, omdat ik moeilijk was.” De levensloop van Abdellah Mehraz was bepalend voor het ontstaan van de opvoeddebatten en van Trias Pedagogica. “Ik voelde dat mijn vader van me hield, maar dat zei hij nooit. Ik hunkerde naar zijn aandacht. In Marokko ging het bijna mis met mij. Maar dankzij de positieve aandacht en betrokkenheid van de buren bleef ik op het rechte pad.”
Toen Abdellah twaalf jaar later terugkwam naar Nederland zag hij jongens van Marokkaanse komaf die ontspoord waren. “Het viel mij op dat ook zij een slechte communicatie met hun vader hadden. Veel vaders van Marokkaanse afkomst zijn niet gewend om liefde te tonen; ze doen vooral aan straffen.” Hij volgde de opleiding pedagogiek, als enige man tussen vrouwen. “Ik wist: ik wil met vaders werken en daarmee iets voor jongeren doen. Familie, vrienden en studiegenoten verklaarden me voor gek.”
Geschenk uit de hemel
Na zijn studie werkte Abdellah in Amsterdam-Oost, waar contactvaders de hangjongeren in toom hielden. “Ik miste in dit project het element pedagogie. Je bereikt veel meer als je jongeren ook aanspreekt op goed gedrag.” Hij werd gevraagd door de GGD Utrecht om een opvoedaanbod te ontwikkelen voor vaders met een Marokkaanse achtergrond. “De opvoedprojecten waren gericht op de moeders. Maar die werden vaak belemmerd door de opvattingen van hun man. Ik mocht iets bedenken om de vaders mee te krijgen. Dit was een geschenk uit de hemel!”
Op Kanaleneiland kwam een twintigtal mannen bijeen om te praten over de ontsporing van jongeren. Abdellah werd gevraagd om hier te spreken. Die ervaring leidde tot de huidige opvoeddebatten. “Wat moest ik deze mannen zeggen? Ik was even oud als hun zoons. Ik besloot ze te vertellen over mijn vader: hij hield van me, toch miste ik veel. Voor ik het wist, waren we in gesprek. Over hoe wij omgaan met kinderen; over je kinderen zien opgaan in de Nederlandse cultuur, maar ze ook de eigen cultuur willen bijbrengen; over de rol van de school, de politie… Zo ontdekte ik: als je je niet belerend maar gelijkwaardig opstelt, kun je gewoon met deze vaders praten.”
“Positief opvoeden en goede communicatie zijn de rode draad. Ook in de manier waarop wij met de deelnemers omgaan.”
Het ontstaan van de methodiek
Tussen 2003 en 2012 bleef Abdellah debatten over opvoeden organiseren voor vaders met een Marokkaanse achtergrond, in hun moedertaal. Eerst vanuit de GGD Utrecht en vanaf 2007 met Trias Pedagogica: expertisebureau op het gebied van vaderschap, opvoeden en interculturele pedagogiek. In 2012 zijn de Opvoeddebatten als methodiek beschreven door het Verwey Jonker Instituut. Tijdens de debatten worden ook filmpjes vertoond en rollenspelen gedaan. “Positief opvoeden en goede communicatie zijn de rode draad. Ook in de manier waarop wij met de deelnemers omgaan.”
Groei en ontwikkeling
Sinds 2015 organiseert Trias Pedagogica ook debatten voor andere vaders met migrantenachtergrond, zoals voor Somaliërs en Ghanezen. Het team bestaat nu uit een pool van veertien debatleiders met verschillende culturele achtergronden. Sinds 2016 werkt psycholoog Lauren Ekkelboom bij Trias Pedagogica. Zij ontwikkelt verdiepingsdebatten en spellen, waarmee gevoelige thema’s op een speelse manier besproken kunnen worden, zoals huiselijk geluk, gevoelens en intimiteit, of ontsporing en vervreemding. Zij ontwikkelde ook de reeks voor aankomende en jonge vaders, die sinds twee jaar wordt aangeboden. “Deze maakt de mannen bewust van hun belangrijke rol in de eerste 1000 dagen. En biedt hen handvatten om daar invulling aan te geven.” De vernieuwde basisdebatten en verschillende verdiepingstrajecten worden op dit moment (opnieuw) beschreven en onderbouwd in samenwerking met het Verwey-Jonker Instituut.
Hoe je ouders bereikt
Ouders met een migratieachtergrond, vaders in het bijzonder, zijn moeilijk te bereiken. Er is veel wantrouwen richting hulpverlenende en andere instanties. Waarom lukt dit Trias Pedagogica wel? “Wij werpen op geen enkele manier drempels op”, zegt Lauren: “Deelnemers hoeven zich niet in te schrijven en we vragen geen geld. Onze debatten vinden plaats op plekken waar de vaders komen: in een ontmoetingsruimte, koffiehuis, moskee of waar dan ook. In de coronatijd hielden we sessies in parken en op pleinen. Ook wachten we niet totdat de ouders bij ons komen met een vraag, maar benaderen we hen actief met ons aanbod. Outreachend werken is de sleutel.” Abdellah: “We blijven nieuwe deelnemers werven. We zeggen altijd: Vind je het niet leuk of interessant? Vertel het ons! Vind je het wel leuk? Vertel het dan aan je vriend, buurman of collega.” Lauren: “Dat wérkt. Als we met een groep van tien mannen beginnen, zijn dit er aan het eind van de rit meestal zeventien, achttien.”
“We zeggen altijd: Vind je het niet leuk of interessant? Vertel het ons! Vind je het wel leuk? Vertel het dan aan je vriend, buurman of collega.”
Aansluiten bij de doelgroep
Abdellah: “Doordat wij werken met homogene groepen vaders kunnen we aansluiten bij hun achtergrond en cultuur. Onze debatleiders spreken de taal en kennen de cultuur door en door. De deelnemers vinden herkenning bij elkaar en voelen zich veilig.” Tijdens de reeks van acht debatten ontstaat steeds meer ruimte om het ook over gevoelige onderwerpen te kunnen hebben, zoals over gevoelens en intimiteit. Abdellah: “De eerste bijeenkomst kijken de mannen vaak de kat uit de boom: wat kom jij ons vertellen? Maar een paar weken later merken ze dat de communicatie met hun partner en kinderen verbeterd is. Aan het eind zeggen ze: had ik dit maar eerder geweten.”
Verbinden met lokale organisaties
Trias Pedagogica maakt ook steevast een verbinding naar de lokale professionals en hulpverlenende instanties. Lauren: “We merken dat de drempel naar hulp zoeken enorm hoog is. Er heerst veel wantrouwen en er zijn veel misverstanden. Om deze drempel te verlagen, laten we bij de zevende bijeenkomst een lokale professional aansluiten. Deze gaat met de vaders in gesprek, beantwoordt hun vragen en vertelt wat hij of zij voor hen kan betekenen. De vaders krijgen zo een beter beeld van wat organisaties doen. Maar andersom krijgen de professionals ook een beter beeld van wat deze buurtgenoten belangrijk vinden en nodig hebben.”