Sensitief werken

Bewust oog hebben voor de mens achter de ouder, echt luisteren, onbevooroordeeld in gesprek gaan en aansluiten, dat is sensitief werken. Helaas voelen ouders zich niet altijd gezien, gehoord of begrepen door professionals uit medisch en sociaal domein. En andersom kan dit ook gelden. Sensitief werken biedt hier een antwoord op.

Sensitief werken

Financiële zorgen, een migratie- of vluchtgeschiedenis, of beperkte taal- en gezondheidsvaardigheden hebben invloed op het leven van -aanstaande- ouders en hun ouderschap. Daarom is het belangrijk om sensitief, met aandacht en respect te begeleiden, aansluitend bij de diversiteit en kracht van iedere ouder.

Sensitief werken is essentieel om ouders effectief en respectvol te ondersteunen. Je zoekt aansluiting bij de unieke situatie van elke ouder. Het betekent oog hebben voor cultuur, stress en mogelijke trauma’s. Wie sensitief werkt, biedt ruimte voor gelijkwaardigheid en vertrouwen, versterkt de relatie tussen professional en ouder, voorkomt uitsluiting en helpt gezinnen hun eigen kracht en veerkracht te ontdekken. Dit legt de basis voor betere zorg en een kansrijke start voor het kind.

Sensitief werken in de praktijk

Communicatie is circulair: mensen beïnvloeden elkaar voortdurend. Sensitief werken vraagt daarom om reflectie. Wie sensitief werkt is zich ervan bewust hoe eigen waarden, overtuigingen en vooroordelen het contact met ouders kleuren. Voor professionals die hierover in gesprek willen en zoeken naar verdere ontwikkeling van vaardigheden is er een training beschikbaar.

Sensitief werken betekent concreet dat je:

• vertrouwen geeft: ouders voelen zich serieus genomen, wat samenwerking vergemakkelijkt;
• effectief communiceert: aansluit bij taal, cultuur en context bespreekbaar maakt. Dit voorkomt misverstanden;
• stress, kwetsbaarheden en krachten zichtbaar maakt: hierdoor plaats je gedrag beter in perspectief en veroordeel je reacties van ouders minder snel;
• gelijkwaardigheid vergroot: wanneer je machtsverschillen doorbreekt ontstaat ruimte voor echt luisteren en samenwerking.

Een sensitieve werkwijze creëert een omgeving waarin ouders zich gehoord, begrepen en gesteund voelen. Dit is de sleutel tot betere zorg en een stevigere basis voor zowel ouder als kind.

Niet alleen als individuele professional is sensitief werken belangrijk, ook binnen coalities is aandacht voor dit thema cruciaal. Sensitiviteit is een basishouding. Een houding die bepaalt hoe je naar mensen kijkt en met hen in gesprek gaat. Hoe leg je als coalitie zo’n basis?

Reflecteer

Ga als coalitiegenoten met elkaar in gesprek. Onderzoek samen je eigen ‘ijsberg’: de overtuigingen, waarden, ervaringen en mogelijke blinde vlekken die je blik op de wereld beïnvloeden. Sta stil bij de bril waardoor jij kijkt en hoe die jouw handelen kleurt.

Creëer een veilige omgeving

Kijk hoe gesprekslocaties toegankelijk en uitnodigend kunnen zijn — in inrichting, herkenbaarheid én taalgebruik. Zo ontstaat een plek waar iedereen zich welkom voelt.

Luister met een open houding

Door het stellen van open vragen, het tonen van empathie en het oprechte belangstelling tonen in de leefwereld van ouders, ontstaat ruimte voor wederzijds begrip.

Wees alert op stress en trauma

Stress en ingrijpende gebeurtenissen kunnen invloed hebben op gedrag. Door verder te kijken dan wat zichtbaar is, wordt duidelijker welke oorzaken daaronder liggen.

Werk cultuursensitief

Erken en respecteer verschillende normen en waarden. Blijf alert op machtsverschillen en zoek steeds naar manieren om vanuit gelijkwaardigheid samen te werken.

Geef ouders regie

Leg keuzes uit, bied informatie op begrijpelijk niveau aan en laat ruimte voor eigen besluiten. Zo versterk je het gevoel van eigenaarschap.

Blijf leren en delen

Maak sensitief werken een vanzelfsprekend onderdeel van je vakmanschap. Bespreek ervaringen, inzichten en dilemma’s met elkaar tijdens reflectiemomenten en trainingen.

Tot slot

De intentie van een boodschap en het effect ervan, komen niet altijd overeen. Waar de zender zichzelf beoordeelt op intentie, zoals willen behoeden, waarschuwen of informeren, ervaart de ontvanger vooral het effect, beïnvloed door de ‘ijsberg’. Zo’n effect kan betutteling zijn, maar ook boosheid of verdriet. Daarom is het belangrijk jezelf bewust te zijn hóe je iets overbrengt, dat je open staat voor ervaringen van anderen en samen onderzoekt of een boodschap anders gebracht kan worden.