Naar de hoofdinhoud Naar de navigatie

Regie op kinderwens

Kies je bewust voor een zwangerschap, of overkomt het je? Wie regie heeft over de eigen kinderwens, beslist zelf óf en wanneer hij of zij zwanger wil worden, in plaats van dat een zwangerschap je overkomt.

Het is belangrijk dat alle mensen in de vruchtbare leeftijd zich vanuit een bewuste keuze, op tijd, kunnen voorbereiden op een zwangerschap of zich juist kunnen beschermen tegen een zwangerschap. Daarin speelt kinderwensverkenning een belangrijke rol.

Iedere professional, uit ieder domein, kan het verschil maken door het gesprek aan te gaan over de kinderwens. Van bijvoorbeeld pedagogisch medewerker, schuldhulpverlener tot medisch specialist. En niet alleen het gesprek aangaan maar ook met mannen en lhbtiq+’ers. Het opent de deur voor gesprekken over gezond zwanger worden óf het bewust uitstellen ervan. En helpt je om de zorg of ondersteuning die je biedt (bijvoorbeeld het voorschrijven van medicatie of iemand ondersteunen bij schulden) aan te passen op een kinderwens. Het is een kans die we niet mogen laten liggen.

Eigen regie vergroot een kansrijke start

Regie op kinderwens betekent dat je zelf de regie kunt nemen over de beslissing om wel of niet zwanger te worden, in plaats van dat een zwangerschap je overkomt. Wie bewust kiest voor een zwangerschap (of uitstel ervan) vergroot de kansrijke start voor zijn of haar kind. Het geeft regie over eigen leven, gezondheid en toekomst. Bewust kiezen voor een zwangerschap vergroot mogelijkheden om binnen de omstandigheden de situatie voorbereid te zijn. Denk hierbij aan:

  • gezond zwanger worden advies;
  • een passende woon- en leefomgeving;
  • financiële stabiliteit;
  • passende anticonceptie;
  • een sterke relatie en steunend netwerk.

Dilemma’s

Het aangaan van het gesprek over dit persoonlijke onderwerp roept ook dilemma’s op.  Veel professionals geven aan niet te weten hoe ze moeten omgaan met eventuele antwoorden. Dit zijn enkele dilemma’s die je kunnen weerhouden het gesprek te voeren over kinderwens.

‘Mag ik als professional de vraag over kinderwens stellen?’

Ja! Zo lang duidelijk is waarom de vraag gesteld wordt ervaren vrouwen en mannen het bespreken van dit onderwerp positief, blijkt uit onderzoek. De vraag stellen biedt vrouwen en mannen de kans om goed geïnformeerd een keuze te maken en zich bewust voor te bereiden op een zwangerschap, of daar nog (even) vanaf te zien.

‘Ben ik verantwoordelijk voor wat ik doe met het antwoord?’

Nee. De vraag stellen betekent niet dat je vervolgens alle voorlichting en zorg moet leveren. Verwijzen naar betrouwbare informatie, medische zorg of hulpverlening in het sociale domein, dat is belangrijk. Maak hierover afspraken met elkaar. Maakt jouw gemeente al gebruik van de digitale zorgpadentool? Hierin vind je het lokale aanbod.

‘Wat doe ik als een cliënt niet openstaat voor een gesprek over kinderwens of zwangerschap?’

Het is belangrijk de autonomie en privacy te respecteren. Als professional zet je de deur voor een gesprek open door het stellen van neutrale vragen, zonder oordeel. Leg kort uit waarom het praten  over -aanstaande- zwangerschap belangrijk is.

Van eigen regie naar zwangerschap

Afhankelijk van het antwoord op de vraag naar kinderwens splitst hier het gesprek. Je praat verder over eigen regie, persoonlijke keuzes en planning óf over gezond zwanger worden. Een kansrijke start begint namelijk al vóór de bevruchting met aandacht voor gezondheid, erfelijkheid en leefstijl.

Gezond Zwanger Worden

Een kansrijke start begint al voor de bevruchting, met gezond zwanger worden. Denk bijvoorbeeld aan aandacht voor mentale gezondheid, erfelijkheid, leefstijl en het slikken van foliumzuur. Lees meer op de pagina Gezond Zwanger Worden.

 

Beslisboom

Hoe stel je de vraag ‘Wil je het komende jaar zwanger worden?’ aan iedereen in de vruchtbare levensfase, waarom stel je die vraag en hoe ga je om met het antwoord? Deze beslisboom voor professionals helpt je juiste vervolgstappen kiezen.

Nu Niet Zwanger

Nu Niet Zwanger ondersteunt mensen in kwetsbare omstandigheden (m/v) een bewuste en geïnformeerde keuze te maken over het moment van hun kinderwens, zodat zij niet overvallen worden door een onbedoelde zwangerschap. Nu Niet Zwanger traint hulpverleners om met hun cliënten een open en eerlijk gesprek aan te gaan over kinderwens, seksualiteit en anticonceptie. Zodat cliënten regie kunnen nemen op hun kinderwens.

Iedere GGD heeft een Nu Niet Zwanger team, dat intensief samenwerkt met professionals uit zowel het medisch als het sociaal domein. Professionals worden getraind in de Nu Niet Zwanger methodiek door het Nu Niet Zwanger team. Zij voeren proactief met hun cliënten gesprekken over kinderwens, seksualiteit en anticonceptie en bieden maatwerk. Het NNZ-team ondersteunt daarbij met advies, training, materialen en waar nodig begeleiding bij complexe casuïstiek. Door nauwe samenwerking tussen het sociaal en medisch domein kan, op basis van het antwoord,  passende anticonceptie en/of preconceptie zorg worden geregeld.

Nu Niet Zwanger

Onbedoelde en/of ongewenste zwangerschap

Er wordt ingezet op het vergroten van de regie op kinderwens met bijvoorbeeld publiekscampagnes onder jongeren over anticonceptie, seks met condoom en de ondersteuning van scholen en ouders bij relationele en seksuele vorming.

Een onverwachte zwangerschap kan iedereen overkomen, in dat geval is het belangrijk dat er goede hulp en ondersteuning is mocht hieraan behoefte zijn. Denk hierbij aan het Landelijke informatiepunt voor onbedoelde zwangerschappen, FIOM en Rutgers.

Infopunt onbedoeld zwanger

FIOM

Rutgers.nl

Tips voor coalities Kansrijke Start

Enkele praktische tips om mee aan de slag te gaan:

  • Agendeer het thema in je lokale coalitie. Ga met elkaar het gesprek aan over het stellen van de vraag. Nodig hierbij collega’s uit voor wie het stellen van de vraag dagelijks werk is, bijvoorbeeld aandachtsfunctionarissen van Nu Niet Zwanger
  • Maak in je coalitie afspraken over wat er nodig is (scholing, signalering, verwijzing, zorg) zodat iedereen de het gesprek gaat voeren over kinderwensverkenning.
  • Onderzoek de mogelijkheid tot gezamenlijke scholing in de regio.
  • Spreek af hoe (en door wie) opvolging, terugkoppeling en monitoring plaatsvindt.

 

 

Conclusie

Regie op kinderwens vraagt samenwerking: van huisarts tot hulpverlener, van gemeente tot onderwijs. Door allemaal het gesprek aan te gaan over kinderwens en goed door te verwijzen, zorgen we dat iedere (toekomstige) ouder de juiste ondersteuning krijgt.

Zorgpadentool

Hoe je als zorgprofessional een (aanstaande) ouder het beste helpt, verschilt per gemeente. Signaleer je geldzorgen, verslaving of andere zorgen? Met de zorgpadentool verwijs je snel door naar de juiste hulpverlening.