Begrijpelijk en toegankelijk communiceren

Ondersteuning en zorg zijn niet voor iedereen even toegankelijk en begrijpelijk. Daarin spelen moeite met lezen en schrijven en beperkte gezondheidsvaardigheden een belangrijke rol. Juist bij ouders die zich in een kwetsbare situatie bevinden is het belangrijk te zorgen voor de juiste toegankelijkheid en begrijpelijkheid van zorg.

Cijfers en feiten

Uit cijfers van Het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) blijkt dat in Nederland 35% van de bevolking onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden heeft. Dit betekent dat de zorg onvoldoende aansluit bij 35% van de bevolking waardoor zij moeite hebben met het vinden, begrijpen, beoordelen en toepassen van medische informatie. Een te ingewikkeld zorgsysteem heeft grote impact op gezondheidsuitkomsten, het zorggebruik en de zorgkosten voor deze groep mensen.

De zorg goed laten aansluiten bij ouders is dan ook van groot belang. Hoe een moeder of vader met het lichaam omgaat  (eten, bewegen en slapen) heeft invloed op de eigen gezondheid én op die van het ongeboren kind.

Binnen gemeenten wordt al regelmatig samengewerkt in de preventie en aanpak van laaggeletterdheid. Zij doen dit samen met partners in het onderwijs, welzijn, informele- en gezondheidszorg. Denk aan doorverwijzing naar taal-ontmoetingsgroepen en taalcursussen. Behalve het vergroten van vaardigheden blijft aandacht voor toegankelijkheid en begrijpelijkheid van preventieactiviteiten, zorg, regelingen en diensten belangrijk.

Informatie, dienstverlening, zorg en ondersteuning op maat, aansluitend bij de wensen en mogelijkheden van ouders, draagt bij aan het voorkomen of verergeren van (gezondheids)problemen en het vergroten van eigen regie en zelfredzaamheid.

Samengevat dient het beleid en de ondersteuning te bestaan uit deze twee onderdelen:

1. maak diensten, communicatie, informatiemateriaal en begeleiding toegankelijker;
2. zorg dat iedereen de kans krijgt voldoende basisvaardigheden te ontwikkelen en versterk gezondheidsvaardigheden.

Sleutelrol voor professionals

Professionals in het medisch en sociaal domein hebben een sleutelrol in het toegankelijk en begrijpelijk maken van zorg. Zo kunnen ouders weloverwogen keuzes maken die de gezondheid van henzelf en hun kind beschermen. Dit is belangrijk omdat:

• (medische) informatie vaak ingewikkeld is;
• niet iedereen hetzelfde taal- en kennisniveau heeft;
• heldere uitleg vertrouwen geeft;
• communicatie fouten voorkomt;
• begrijpelijke informatie zelfredzaamheid vergroot.

Controleer begrijpelijkheid

Hoe hoger jouw kennis- en opleidingsniveau, hoe lastiger het in te schatten is wat ouders begrijpen. Neem daarom in het contact met ouders niet aan dat iets duidelijk is, maar controleer dit actief.

Bijvoorbeeld door:

• eenvoudige taal te gebruiken, zonder vaktermen;
• je boodschap duidelijk en kort te houden, gebruik concrete voorbeelden;
• afbeeldingen en filmpjes te gebruiken ter verduidelijking van informatie;
• na te gaan of jouw uitleg begrijpelijk genoeg was. Je zegt bijvoorbeeld ‘ik wil graag weten of ik het goed heb uitgelegd. Wat gaat u thuis vertellen (of doen)?’