Regionaal samenwerken

Een goede start is voor kinderen van groot belang, zeker voor gezinnen die in een kwetsbare situatie zitten. Samenwerking is nodig: lokaal en regionaal. Waar organisaties en gemeenten elkaar versterken door kennis te bundelen ontstaan mogelijkheden om hulpverlening structureel te verbeteren. Wat maakt regionaal samenwerken waardevol en hoe kom je daartoe?

Waarom is regionaal samenwerken belangrijk?

Samenwerken op regionaal niveau heeft meerwaarde vanwege overlappende werkgebieden van betrokken partners, vergelijkbare problematieken tussen gemeenten, wensen om krachten te bundelen, om van elkaar te leren en het maken van (keten)afspraken met partijen die (sub-)regionaal werken. Belangrijk bij een regionale samenwerking Kansrijke Start is dat deze bijdraagt aan wat er lokaal voor (aanstaande) gezinnen in een kwetsbare situatie nodig is. De wijk is de plek waar deze gezinnen leven, wonen en werken. Dat vraagt om een aanpak die bij hun leefwereld en behoeften past, met lokale oplossingen. Daarnaast lenen niet alle vraagstukken zich voor regionale samenwerking, denk bijvoorbeeld aan het inzetten van informele steun of wijkgericht werken. Bovendien is het belangrijk om gemaakte afspraken op regionaal niveau te borgen in de lokale praktijk, zodat professionals lokaal ook uitvoering kunnen geven aan de afspraken.

Regionale samenwerking versterkt wat lokaal nodig is. Daarom blijven lokale coalities altijd de basis, onvervangbaar door regionale samenwerking.

Vanaf de start van het actieprogramma Kansrijke Start experimenteren diverse gemeenten met regionale samenwerking. Dit gebeurt op verschillende niveaus; provinciaal, in een GGD regio, een VSV-regio of subregionaal (2 of 3 gemeenten samen). De wijze waarop regionaal wordt samengewerkt of op welke manier dit wordt gestart, verschilt sterk van regio tot regio.

In juli 2025 is het AZWA (Aanvullend Zorg en Welzijn Akkoord) aangenomen. Elke regio werkt in een regioplan uit welke (gezondheidsdoelen) bereikt moeten worden, hoe de basisfunctionaliteiten (waaronder bij Kansrijke Start; Nu Niet Zwanger en Integrale Gezinspoli) worden ingezet en hoe de onderlinge samenwerking in de regio concreet georganiseerd wordt.

Op regionaal niveau krijgt de GGD een coördinerende rol op het gebied van de ketenaanpakken (waaronder Kansrijke Start) van de kennis/preventie-infrastructuur op het gebied van gezondheid.

Lees meer AZWA mn onderdeel D5, D6

Er worden 3 hoofdlijnen gezien waarop regionaal krachten worden gebundeld:

• Uitwisseling en kennisdeling: bijvoorbeeld het delen van best practices of het oppakken van gezamenlijke vraagstukken die in de hele regio spelen zoals armoede of laaggeletterdheid;
• Maken van gezamenlijke afspraken met regionale georganiseerde partijen: denk aan het maken van afspraken met de (dominante) verzekeraars over bijvoorbeeld inkoop, preventie en innovatie. Of aan het maken van eenduidige samenwerkingsafspraken tussen regionale zorgaanbieders.
• Gezamenlijke financiering en subsidies: voor onder andere gezamenlijk onderzoek, interventies en deskundigheidsbevordering of een regionale trekker.

• Verbind lokaal en regionaal: borg afspraken in beide richtingen.
• Benut verschillende perspectieven: laat lokale coalities issues agenderen en schaal succesvolle interventies op.
• Vertaal regionale afspraken naar de praktijk: zorg dat professionals daadwerkelijk met de afspraken kunnen werken.
• Bewaak het proces. Let op verschillen in belangen, tempo en omvang tussen gemeenten. Zorg dat iedereen iets te brengen én te halen heeft.
• Investeer in relaties en vertrouwen. Begrijp elkaars taal en cultuur.
• Bied procesbegeleiding. Een onafhankelijke trekker helpt het proces gaande te houden.
• Flexibiliteit. Bied ruimte in afspraken en budget voor lokale verschillen.