Toen Annika Wodzik op haar achttiende zwanger raakte, stond haar wereld op zijn kop. Er was weinig steun en begrip voor haar wens om zichzelf en haar kind een betere toekomst te geven. Wat begon als een persoonlijke worsteling heeft ze omgezet naar veerkracht, doorzettingsvermogen en visie. Als projectleider bij jeugdhulporganisatie Jens in Heerlen heeft ze volledige aandacht voor en geeft ze praktische ondersteuning aan jonge ouders in kwetsbare omstandigheden.
Sjpruut Sjop
Een lief ledikantje met roze dekentje, een nieuwe kinderwagen of maxi-cosi, maar ook tepelklovenzalf of talkpoeder. Alles voor ouders en hun (ongeboren) kindje is bij de Sjpruut Sjop te krijgen. “Jonge ouders hebben soms helemaal niets. Bij ons hoeven ze niks te vertellen of overleggen. Als je iets nodig hebt, kom maar halen. Je bent altijd welkom. En je krijgt mooie spullen”, zegt Annika Wodzik, initiatiefnemer van de Sjpruut Sjop. “Armoede is niet iemands eigen schuld. Het laatste wat mensen nodig hebben, is een straf in de vorm van afdankertjes. Ik kan daar zo boos over worden. Ze verdienen dezelfde waardigheid als ieder ander.”
Vooruitkomen
Annika zet zich al jaren in voor jonge ouders in kwetsbare omstandigheden in Heerlen. Haar bevlogenheid komt voort uit haar eigen verleden. “Ik was 18 toen ik ontdekte dat ik zwanger was”, vertelt Annika. Zonder stabiele thuissituatie of financiële middelen en nauwelijks support vanuit haar omgeving, zag het leven voor haar en haar ongeboren kindje er niet rooskleurig uit. Ze besloot (tijdelijk) terug te gaan naar haar ouders en trok aan de bel bij de gemeente. “Ik ging ervan uit dat ik hulp zou krijgen, bijvoorbeeld om mijn studie af te maken. Maar in plaats daarvan kreeg ik te horen: ‘pak de komende jaren maar een uitkering.’” Een woning, kinderopvang, werk: alles ging moeizaam of leek onmogelijk. “Ik voelde me totaal niet gezien. Ik wilde geen uitkering; ik wilde werken en vooruitkomen.”
“Als ik het kan, kunnen jullie het ook”
Annika besloot het roer drastisch om te gooien en vertrok naar Bali met haar dochtertje. “Ik kreeg er vrij snel werk als fotomodel en visagist – ik had geblufd dat ik dat kon,” lacht ze. Na drie jaar besloot ze terug te keren naar Nederland en te bouwen aan een nieuw leven in Limburg. “Ik besloot projecten te gaan ontwikkelen voor jonge moeders; meiden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Ik wilde dat zij niet hetzelfde moesten doormaken als ik. Ik snap hoe het is om geen perspectief te voelen. Maar er is wél een uitweg.”
Baanbrekend werk
Ze kwam niet als formele hulpverlener met een draaiboek, maar als ervaringsdeskundige. “Die moeders kwamen vaak binnen met gebalde vuisten. Ze voelden zich niet gehoord. Ik vertelde mijn eigen verhaal, hoe ik als tienermoeder ook tegen muren was opgelopen. En ik zei dan: ‘Als ik het kan, kunnen jullie het ook.’”
Annika’s inzet groeide uit tot structurele samenwerking binnen de gemeente Heerlen. “We hadden bijvoorbeeld het project ‘Baanbrekend Werk’ waarin ik jonge moeders trainde in sollicitatievaardigheden, zelfpresentatie en eenvoudige vaardigheden zoals nagelverzorging. We namen ze mee naar verzorgingshuizen om hen kennis te laten maken met de zorgsector. Ze zagen dat hun inzet gewaardeerd werd. Na verloop van tijd stroomde een deel van de moeders door in de zorg. Dat gaf zoveel voldoening.”
Sjpruut-cafés
Annika’s werk werd onderdeel van het gemeentelijke beleid via welzijnsorganisatie Alcander en later jeugdorganisatie Jens. Haar werk valt onder ‘Kansrijke Start’ en ze kreeg alle ruimte om door te ontwikkelen. Zo zijn ook de Sjpruut-cafés ontstaan: ontmoetingsplekken waar ouders samenkomen om vragen te stellen, workshops te volgen over bijvoorbeeld EHBO of gezonde voeding, of gewoon te kletsen met andere ouders. Annika: “Een vraag moet geen probleem worden, zeg ik altijd. Daar zit de kracht: preventie door vroegtijdig te signaleren en te ondersteunen. Je kunt daar met een opgeheven vingertje staan, maar dat helpt niemand. Het besef dat het leven soms anders loopt dan gepland, is een belangrijke sleutel tot verbinding.”
Gemeente, welzijnswerk, specialistische jeugdhulp: iedereen werkt hand in hand. “Dat maakt het verschil. Als er signalen zijn dat er meer nodig is, dan kunnen we snel opschalen. De lijntjes zijn kort.”
“De drijvende kracht zit eigenlijk in mensen zelf”
Annika voltooide een paar jaar geleden haar opleiding Social Work. Dat had ze als jonge moeder al graag gewild. Haar rol is niet alleen die van hulpverlener of projectleider. Zij is ook een verbinder. Ze zorgt ervoor dat de signalen van de straat – een gebrek aan luiers, behoefte aan ontmoetingsplekken – terechtkomen waar dat nodig is. “Dan plaats ik op LinkedIn een oproep voor luiers, en het wordt geregeld. De inwoners van Heerlen doneren, ook al is het een stad vol armoede. Zo wordt de gemeenschap deel van de oplossing. De overheid kan stimuleren, maar de drijvende kracht zit eigenlijk in de mensen zelf.”