Je kunt (aanstaande) ouders met een hulpvraag een-op-een helpen. Maar Miekel van der Zande haalt haar energie juist uit het organiseren van ondersteuning voor een grote groep ouders en professionals. Dat doet zij als betrokken coördinator van de wijkprojectleiders Kansrijke Start in de gemeente Groningen.
Net als in veel andere gemeenten is er in Groningen een lokale coalitie Kansrijke Start, voor professionals uit het medisch en sociaal domein. In het voorjaar van 2023 werd een bewuste bestuurlijke keuze gemaakt om dichter te gaan werken bij de mensen om wie het allemaal draait. “Voortaan vindt de uitvoering van Kansrijke start ook plaats op wijkniveau, in plaats van alleen op lokaal niveau”, vertelt coördinator Miekel van der Zande enthousiast. Volgens haar een verstandige, strategische keuze, die ontzettend veel oplevert.
Juiste schaalgrootte
“We werken met wijkprojectleiders, die weten wie er in de wijk wonen en rondlopen. Zij weten wat er speelt.” In 2025 heeft de gemeente 10 gebieden waar een wijkprojectleider Kansrijke Start werkt. De meesten zijn gekoppeld aan het wijkteam zoals Groningen die al langer kent. Miekel: “De wijk heeft de juiste schaalgrootte om zo effectief mogelijk te kunnen zijn. Op deze manier krijg je de beste resultaten, de beste zorg en ondersteuning voor ouders en jonge kinderen.”
Miekel is zeer betrokken bij het programma Kansrijke Start. “Elk kind verdient de beste start in zijn of haar leven. Wij dragen daaraan bij, met een speciale focus op kinderen voor wie dat niet vanzelfsprekend is. Ik ondersteun waar mogelijk de wijkprojectleiders. Wat hebben zij nodig om hun opdracht waar te maken?
Zo vroeg mogelijk
De rode draad van Kansrijke Start is preventie: wees er zo vroeg mogelijk bij. “Dan is het dus belangrijk dat professionals op tijd signaleren dat er iets speelt en weten bij wie ze terecht kunnen. Daar kan de wijkprojectleider op haar manier aan bijdragen.” Zij zorgen onder meer voor een sterk netwerk van sociaal en medisch professionals. Dat zijn de mensen die in een wijk te maken hebben met (aanstaande) ouders van kinderen in de leeftijd van -1 tot 4 jaar.”
De wijkprojectleiders organiseren regelmatig netwerklunches met speciale thema’s. “Zo bouw je aan een coalitie Kansrijke Start op wijkniveau. Deelnemers zijn bijvoorbeeld verloskundigen, pedagogisch medewerkers, jeugd- en kraamzorg, maar ook directeuren van basisscholen en brugfunctionarissen. Ze bespreken thema’s als laaggeletterdheid, voeding, hechting, mediawijsheid en vaders. De lunch heeft ook een belangrijke netwerkfunctie. De professionals leren elkaar kennen en kunnen makkelijk contact opnemen als er iets speelt.”
Miekel overlegt maandelijks gezamenlijk met alle wijkprojectleiders. “We leren van elkaar en nodigen een ’10-minuten-gast’ uit over een speciaal thema. In elke wijk kiest de projectleider met haar netwerk de drie belangrijkste onderwerpen uit de opsomming van problemen. Dat geeft focus, is concreet en geeft houvast.”
“Je ziet het eerder als het in een gezin niet zo lekker loopt”
De wijkprojectleiders organiseren ook activiteiten voor ouders en kinderen. Denk aan Kleintje koffie, waar ouders met elkaar praten terwijl de kinderen samen spelen. Of een vadergroep waar de mannen met elkaar kunnen sparren. “Dat is niet alleen gezellig, je ziet het ook eerder wanneer het in een gezin minder goed loopt of dat ergens ondersteuning nodig is. Natuurlijk waren er al activiteiten, maar daar is een extra slinger aan gegeven. Elk seizoen hangt er een volle poster waarop staat wat er allemaal te doen is. Er is meer overzicht en meer bekendheid.”
Hand in hand
Armoede en opvoedproblemen gaan regelmatig hand in hand. Culturele normen en waarden of taalbeheersing maken het soms lastiger om gezinnen te bereiken. “Vooral bij kinderen die in een andere taal worden opgevoed, zien we een taalachterstand in het Nederlands. Het kan juist heel goed zijn voor de taalontwikkeling om naar de peuterspeelzaal of een activiteit te gaan. De ouders proberen we natuurlijk zo goed mogelijk te bereiken, bijvoorbeeld via MiM: moeders informeren moeders. Omdat het soms makkelijker is iets aan te nemen van iemand die jouw ervaringen herkent.”
“Zit ik hier nog op mijn plek?”
Miekel stelt zichzelf twee keer per jaar de vraag of ze nog op haar plek zit. “Waar kan ik het meest effectief zijn in zingevend werk met wat ik heb aan ervaring, talent en vakmanschap? De opdracht van coördinator van de wijkprojectleiders past me goed. Via hen kan ik veel ouders bereiken en dat is wat ik wil.”
Miekel houdt zich vooral bezig met de wijken. Ze zou willen dat er op gemeentelijk, provinciaal of rijksniveau nog meer wordt gedaan binnen Kansrijke Start. Zoals het delen van kennis, maar ook meer praktische afspraken. “Denk aan het gratis beschikbaar stellen van foliumzuur. Luister naar de professionals: wat hebben jullie nodig? En regel het gewoon.”